Web Content Display

 

Giới thiệu về Thị trường chứng khoán phái sinh

 

Thị trường chứng khoán phái sinh đã hình thành và phát triển từ hàng trăm năm nay trên thế giới. Các sản phẩm trong thị trường chứng khoán phái sinh chính là các công cụ tài chính, được định giá dựa trên giá trị của một hay nhiều loại tài sản cơ sở, được thể hiện dưới nhiều kiểu hình thức hợp đồng, trong đó quy định quyền lợi, nghĩa vụ của các bên tham gia đối với việc thanh toán bằng tiền, chuyển giao tài sản cơ sở tại mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh được chia làm 02 loại, bao gồm tài sản phi tài chính (thực phẩm, năng lượng …) và tài sản tài chính (cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, tỷ giá hối đoái, và ngay cả trên chứng khoán phái sinh). Về hình thức hợp đồng, chứng khoán phái sinh có 04 dạng hợp đồng cơ bản là Hợp đồng kỳ hạn, Hợp đồng tương lai, Hợp đồng quyền chọn và Hợp đồng hoán đổi.

Tại thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam, trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế, trên thực tế thị trường tại Việt Nam, và với mục tiêu xây dựng một thị trường phái sinh vận hành công bằng, hiệu quả, minh bạch, giảm thiểu rủi ro hệ thống và bảo vệ nhà đầu tư, Hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 và Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ được thiết kế là những sản phẩm phái sinh đầu tiên trên thị trường. Các nội dung liên quan tới tài sản cơ sở, phương thức, thời gian giao dịch, hình thức bù trừ, thanh toán... trong hợp đồng tương lai đã được cơ quan quản lý chuẩn hóa - quy định thống nhất trên mẫu hợp đồng. Những sản phẩm hợp đồng tương lai đầu tiên này được niêm yết và giao dịch tập trung tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội.

Việc định giá, khối lượng và giá trị giao dịch của hợp đồng tương lai được công bố công khai giúp thị trường minh bạch và tăng thanh khoản. Ngoài ra, các giao dịch giao dịch hợp đồng tương lai trên Sở Giao dịch chứng khoán được bù trừ và thanh toán qua Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam theo mô hình CCP (central counterparty). Trong trường hợp một trong hai bên của giao dịch (người mua hoặc người bán) mất khả năng thanh toán, CCP sẽ đứng ra bảo đảm thanh toán cho bên còn lại. Đây là một ưu điểm vượt trội của các chứng khoán phái sinh được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán. Bên cạnh đó, các sản phẩm hợp đồng tương lai cũng tạo ra khả năng thúc đẩy tính thanh khoản của chứng khoán cơ sở và thị trường chứng khoán cơ sở.

Đối với Nhà đầu tư, các sản phẩm hợp đồng tương lai giúp đa dạng hóa các công cụ đầu tư hiện có, thực hiện các chiến lược phòng vệ rủi ro hiệu quả đối với những biến động giá tài sản cơ sở. Về phía cơ quan quản lý, sự ra đời thị trường chứng khoán phái sinh tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng hóa sản phẩm đầu tư của công chúng, thu hút và là bước tiếp theo để hoàn chỉnh cấu trúc thị trường tài chính, bao gồm thị trường huy động vốn và thị trường phân tán rủi ro, qua đó thúc đẩy tốt hơn quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.